Het UPC heeft verandering gebracht in het Europese octrooisysteem doordat een aantal nationale octrooirechtbanken binnen de EU nu zijn samengesmolten tot één octrooirechtbank. Daardoor kan het UPC momenteel uitspraak doen in nietigheids-
en inbreukzaken voor achttien deelnemende EU-lidstaten. Daarmee is het UPC een wereldwijd unicum: het is voor het eerst dat een civielrechtelijk geschil voor meerdere landen tegelijk kan worden beslecht.
Hoe is het UPC in de afgelopen periode ontvangen?
“Het UPC heeft de opdracht om uniform, snel en efficiënt uitspraak te doen in octrooigeschillen. We hanteren een strakke tijdslijn waarbij het streven is om binnen een jaar uitspraak te doen. Dat maakt onze rechtspraak voorspelbaar voor bedrijven. We zijn daar als UPC-rechters strikt in: tot nu toe zijn er weinig vertragingen. Daarbij komt dat de kwaliteit van de rechtspraak van het UPC hoog is. In de panels van het UPC zitten de beste octrooirechters uit Europa. De roulerende samenstelling van
de panels zorgt voor een geharmoniseerde, Europese interpretatie. Dat zorgt voor voorspelbare, uniforme en consistente uitspraken. Daarnaast worden de panels samengesteld uit zowel juridisch als technisch gekwalificeerde rechters, die samen over alle aspecten van het octrooigeschil beslissen. Er is dus steeds een combinatie van diepgaande octrooirechtelijke en technische kennis aanwezig bij de beoordeling van de zaken. Ik denk dat dat een van de belangrijkste redenen is dat de komst van
het UPC hoog wordt gewaardeerd.”
“Het vertrouwen in het UPC kan ook worden aangetoond met het succes van de nieuwe Unitary Patents (UP’s). Dat nieuwe UP is één octrooi voor achttien EU-landen tegelijk. Dit is efficiënter in het gebruik dan klassieke Europese bundeloctrooien,
die in elk Europees land nog apart moeten worden gevalideerd.
“UPC doet uniform, snel
en efficiënt uitspraak”
Voor deze UP’s is het UPC de enige bevoegde octrooirechtbank. In het begin was
er hierdoor wat aarzeling om voor het UP te kiezen. Maar inmiddels wordt 25 tot 30 procent van de nieuwe octrooien als UP geregistreerd. Dat toont aan dat er flink vertrouwen in het UP is. Bedrijven zien de voordelen zoals lagere kosten en een
groter geografisch bereik van hun octrooien.”
Hoeveel en welke zaken zijn er inmiddels aangebracht?
“Het aantal UPC-rechtszaken dat is aangebracht, is behoorlijk groot: inmiddels meer dan 700 (red. stand per eind januari 2025). Dat is overigens volgens verwachting. Nederland is daarin traditioneel als klein land bijzonder actief. Duitsland is het meest actief, met name in de lokale divisie van het UPC in München, waar V.O. ook
een vestiging heeft. Het UPC heeft in veel EU-landen een lokale divisie, onder andere in Nederland (Den Haag} en België (Brussel).”
“Wat betreft het type zaken ligt de nadruk op inbreukprocedures. Dat is nu ongeveer 36 procent van de zaken. Losstaande nietigheidsprocedures komen minder frequent voor, die maken ongeveer 8 procent uit van het aantal zaken. Deze komen nu vaak
als ‘counterclaim’ in een inbreukzaak terug.”
Hoe gaat het UPC zich in de komende jaren ontwikkelen,verwacht je?
“Sommige industrieën, zoals de farmaceutische sector, waren eerst nog terug-houdend, maar we zien al een verschuiving. Bedrijven beginnen de voordelen
van een Europees verbod via het UPC te zien, en wegen de kosten en doorlooptijd zorgvuldig af. In de toekomst zal er waarschijnlijk een mix ontstaan, waarbij bedrijven Unitary Patents, traditionele Europese bundeloctrooien en nationale octrooien strategisch combineren.”
“Voor kleinere bedrijven, zoals startups en kleinere mkb-bedrijven, zal het UPC
eveneens aantrekkelijk zijn. Als octrooirechter ben ik bijvoorbeeld betrokken bij een zaak waarin twee Belgische mkb-bedrijven in België een octrooiruzie via het UPC in
Brussel uitvechten. Voor deze bedrijven biedt het UPC het voordeel dat de uitspraak niet alleen zal gelden voor hun thuismarkt België, maar meteen ook voor andere EU-landen. Eerder was ik als rechter betrokken bij een vergelijkbare zaak tussen twee Duitse mkb-bedrijven in Düsseldorf. In Nederland heeft een startup recent met succes bij het UPC een inbreukmaker uit Spanje van de markt geweerd. Kleinere partijen kunnen dus zeker baat hebben bij een efficiënte en brede octrooihandhaving via
het UPC.”
“Wat betreft de verhouding tussen procedures via het UPC en nationale rechtbanken verwacht ik dat het UPC een steeds groter deel van de zaken zal behandelen. Waarschijnlijk zal het UPC vanaf 2030 voor de aangesloten EU-landen als enige bevoegd zijn om ook over klassieke Europese bundeloctrooien uitspraken te doen:
nu kun je voor die octrooien naast het UPC ook per land nog terecht bij de nationale rechtbanken. Nationale rechtbanken zullen in de toekomst wel nog hun rol vervullen als het gaat om nationale octrooien. Maar die procedures zullen een steeds kleinere rol gaan spelen.”
“Het UPC zelf heeft een sterke basis, met regels die verankerd zijn in een verdrag
dat door het merendeel van de EU-lidstaten is ondertekend. De rechtbank zal verder uitbreiden in aantal rechters en zaken en zal zich naar verwachting ontwikkelen tot een volwaardig en nog efficiënter Europees octrooigerecht.”

Welke rol spelen octrooigemachtigden in procedures?
“Octrooigemachtigden spelen in octrooiprocedures een belangrijke rol. Niet alleen omdat zij de techniek van de uitvinding begrijpen en kunnen uitleggen, maar ook doordat zij ook betrokken zijn bij de totstandkoming van octrooien. Daardoor weten ze hoe octrooien uitgelegd moeten worden, wat de octrooirechtelijke issues zijn en welke argumenten geformuleerd kunnen worden ten aanzien van geldigheid en inbreuk. Vooral bij het UPC, waar technische rechters een belangrijke rol spelen, is het van belang om een goede octrooigemachtigde in het litigation-team te hebben.”
“Traditioneel spelen octrooigemachtigden voor de nationale octrooirechtbanken
een ondersteunende rol. Maar omdat veel van onze Europese octrooigemachtigden gebruik gemaakt hebben van de mogelijkheid om bij het UPC zelfstandige proces-bevoegdheid aan te vragen, zal je daar meer teams van octrooigemachtigden en -advocaten zien die een meer gelijkwaardige rol hebben. Zeker in de situatie waarin V.O. samenwerkt met externe octrooiadvocaten, is dat prettig voor onze klanten. Zo kunnen we door onze kennis van de klant efficiënt werken, dicht op de bal zitten en een oog open houden voor mogelijke commerciële oplossingen tussen partijen.”
Nog meer over UPCen UP weten?
Lees het dossier’Een nieuw Europees Octrooisysteem'op onze website.
Meer weten over nietigheids- en inbreukprocedures?
Zie aritkel 'Wegwijs in octrooigeschillen'.
Delen
Poll
Wat gaat het nieuwe octrooisysteem (UPC) voor mij betekenen?
Als het UPC en unitair octrooi worden ingevoerd, zal ik:
voor mijn bestaande en nieuwe EU octrooien waarschijnlijk kiezen voor UPC
25%
voorlopig nog het huidige systeem volgen en eerst de UPC-ontwikkelingen afwachten
25%
niet weten wat het beste is om te doen
25%
Kies uw antwoord en zie de reacties van andere lezers!
Lees meer over het UPC en het unitair octrooi.
Octrooi-
zaken voor de
UPC-rechtbank
Een interview
Met de start van het Unified Patent Court (UPC) per 1 juni 2023 is er binnen de EU nu één recht-bank die uitspraken doet over geschillen over het octrooirecht. Voorzitter van V.O. Bernard Ledeboer werkt in deeltijd als rechter bij het UPC. Hij blikt terug én vooruit.